21 Haziran, Kuzey Yarım Küre için yazın başlangıcı sayılırken, yılın en uzun günü olarak da biliniyor. Peki yaz gündönümünde neler değişiyor? İşte detaylar…
21 Haziran Yaz Gündönümü Nedir?
Yaz gündönümü, her yıl 21 Haziran civarında gerçekleşir ve Güneş ışınlarının Yengeç Dönencesi’ne dik geldiği günü ifade eder. Bu özel tarih, Kuzey Yarım Küre'de yılın en uzun günü olarak kabul edilir. Aynı zamanda yaz mevsiminin astronomik başlangıcı da bu günle başlar.
Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre’de günler yavaş yavaş kısalmaya başlarken, Güney Yarım Küre’de ise tam tersi olarak geceler kısalır ve gündüzler uzamaya başlar. 21 Haziran'da Kuzey Kutup Dairesi'nde 24 saat boyunca güneş batmazken, Güney Kutup Dairesi'nde 24 saat boyunca güneş doğmaz.
Yaz Gündönümünde Hangi Değişiklikler Olur?
Yaz gündönümünün etkileri yalnızca gün uzunluğu ile sınırlı kalmaz. Bu dönemde:
Kuzey Yarım Küre'de gölgeler yıl boyunca en kısa halini alır.
Sinop, Türkiye'de bu gün en uzun gündüzü yaşayan şehir olur.
Yengeç Dönencesi’nde saat 12.00’de gölge boyu sıfıra düşer.
Güney Yarım Küre’de ise bu tarih kış mevsiminin başlangıcıdır ve yılın en uzun gecesi yaşanır.
Aydınlanma çemberi bu tarihte Güney Kutup Dairesi’ni teğet geçer. Güneş ışınları, Güney Yarım Küre’ye yılın en dar açısıyla gelir ve sıcaklık düşüşüyle birlikte kış mevsiminin etkileri hissedilir hale gelir.
Gündönümü Neden Önemlidir?
Gündönümleri, dünya üzerindeki mevsimsel değişimlerin temelini oluşturur. Dünya’nın eğik ekseni nedeniyle yıl boyunca Güneş'in geliş açısı değişir. Bu değişim, gündüz-gece sürelerinde dalgalanmalara yol açar ve yılın belirli zamanlarında maksimum ya da minimum değerler oluşur:
21 Haziran: Kuzey’de en uzun gün / Güney’de en uzun gece
21 Aralık: Kuzey’de en uzun gece / Güney’de en uzun gün
Bu durum hem tarım faaliyetlerini hem de enerji tüketiminden turizme kadar birçok alanı doğrudan etkiler. Ayrıca çeşitli kültürlerde bu tarihler geleneksel festivallere ve kutlamalara da ilham verir.
Yaz Gündönümü 2025 İçin Ne Zaman?
2025 yılında da yaz gündönümü 21 Haziran Cumartesi günü gerçekleşti. Türkiye saatiyle yaklaşık 12.00 civarında Güneş Yengeç Dönencesi’ne dik açıyla ulaştı. Bu astronomik olay, takvimde yazın başlangıcını resmen ilan etmiş oldu.
