Anayasa Mahkemesi (AYM), devlet memuru adaylarını yakından ilgilendiren önemli bir karara imza attı. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 56. maddesinde yer alan ve aday memurların “hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumlarının” tespiti hâlinde memuriyetle ilişiklerinin kesilmesini öngören düzenleme, AYM tarafından Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edildi.
İtiraz Başvurusu Ankara Bölge İdare Mahkemesi'nden Geldi
İptal kararı, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi tarafından yapılan başvuru üzerine gündeme geldi. Davaya konu olan olayda, aday memurluktan ilişiği kesilen bir kişi tarafından açılan dava sonucu mahkeme, söz konusu maddedeki ifadelerin belirsizlik içerdiğini ve keyfi uygulamalara açık olduğunu belirterek AYM’ye başvurdu.
Kararın Gerekçesi: “Belirsiz ve Keyfiyete Açık”
Resmi Gazete’de yayımlanan AYM kararına göre, söz konusu düzenlemenin hangi davranışların memuriyetle bağdaşmadığına dair net ve somut kriterler içermediği vurgulandı. AYM, temel hakları sınırlandıran kuralların belirli, ulaşılabilir ve öngörülebilir olması gerektiğine dikkat çekerek şu ifadelere yer verdi:
“Bir kanun hükmünün muhataplarının hangi eylemin disiplin suçu teşkil ettiğini ve bu eyleme hangi yaptırımın bağlanacağını açıkça öngörebilmeleri gerekir. Ancak mevcut düzenlemede bu açıklık bulunmamaktadır. Bu durum, keyfi uygulamalara ve hukuk güvenliğinin zedelenmesine yol açmaktadır.”
İptal 9 Ay Sonra Yürürlüğe Girecek
AYM, iptal kararının 9 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi. Bu süre zarfında, ilgili yasa hükmünün yeniden düzenlenerek net ve açık kriterlerle yeniden yazılması beklenecek.
657 Sayılı Kanun’un 56. Maddesi Ne Diyordu?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 56. maddesi, aday memurların;
Görevlerinde yetersiz bulunmaları,
Disiplin cezası almaları,
“Hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumlarının” tespit edilmesi halinde memuriyetle ilişiklerinin kesileceğini düzenliyordu.
Ancak mahkeme, özellikle son maddedeki belirsizliklerin Anayasa’nın hukuk devleti ilkesine aykırı olduğuna hükmetti.
Memur Adayları Ne Beklemeli?
Bu kararla birlikte özellikle mülakat veya denetim süreçlerinde, aday memurların soyut ifadelerle değerlendirilerek işten çıkarılmalarının hukuken güvence altına alınmadığı ve yeniden yapılandırılması gerektiği netleşti.
Şimdi gözler Devlet Personel Başkanlığı ve ilgili kamu kurumlarının bu düzenlemeyi nasıl güncelleyeceğine çevrilmiş durumda.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Bu karar kimleri etkiliyor?
Aday memur statüsünde olan tüm kamu görevlilerini.
2. İptal kararı hemen mi yürürlüğe girecek?
Hayır, 9 ay sonra yürürlüğe girecek.
3. Bu süre içinde işten çıkarılmalar sürecek mi?
Mevcut yasaya göre süreç devam edebilir, ancak yeni düzenleme yapılmazsa hukuki sorunlar oluşabilir.
4. Yeni düzenleme olacak mı?
Meclis’in ve ilgili bakanlıkların, iptal edilen maddeyi belirli kriterlerle yeniden düzenlemesi bekleniyor.
