İran’ın Kum kenti yakınlarında, yerin onlarca metre altına inşa edilmiş olan Fordo nükleer tesisi, Batılı istihbarat servislerinin uzun yıllar izini sürdüğü ve Tahran yönetiminin 2009’da varlığını kabul ettiği stratejik bir nokta. BBC’nin analizine göre, bu tesisin hem savunması hem de yıkılması kolay değil. İsrail için öncelikli hedeflerden biri olan Fordo, ABD açısından da özel planlamalar gerektiren bir askeri denklem içinde değerlendiriliyor.
Fordo Tesisi Neden Önemli?
Fordo, uranyum zenginleştirme amacıyla kullanılan gelişmiş santrifüjlerin yer aldığı, iki büyük ana tünel ve çok sayıda bağlantılı tünelden oluşan yer altı kompleksi. İsrail’in İran’ın nükleer altyapısını hedef alan operasyonlarının merkezinde gösterilen bu tesis, derinliği ve inşaat yapısıyla “delinemez sığınak” olarak tanımlanıyor.
BBC’ye göre, Fordo’nun derinliği Manş Tüneli’nden daha fazla. İsrail’in mevcut mühimmatlarıyla bu tesise anlamlı zarar vermesi zor görünüyor.
Sadece ABD'nin Mühimmatı Yeterli Olabilir
Uzmanlara göre, Fordo’yu hedef alabilecek tek silah, ABD’nin envanterindeki 13.000 kiloluk “GBU-57 MOP” (Massive Ordnance Penetrator) bombası. Bu bomba, 18 metre beton veya 61 metre toprağı delme kapasitesine sahip.
Ancak Fordo’nun yüzeyin 80–90 metre altında olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle, BBC’ye konuşan askeri uzmanlar, “Bu bile garanti değil” görüşünde birleşiyor.
Diego Garcia Üssü ve B-2 Uçakları Ne Anlama Geliyor?
ABD’nin Fordo’ya yönelik olası bir müdahalede kullanabileceği B-2 tipi hayalet bombardıman uçaklarının, Hint Okyanusu’ndaki Diego Garcia Üssü’ne geçici olarak konuşlandırıldığı uydu görüntülerine yansıdı. BBC Verify’a göre, bu uçaklar MOP bombalarını taşıyabilen tek sistem. Nisan ayı başında bölgede altı adet B-2 görüntülendi.
ABD Saldırıya Katılacak mı?
ABD Başkanı Donald Trump, BBC’ye göre şu ana kadar İran topraklarına doğrudan saldırı seçeneğini masaya koymadı. Ancak yaptığı açıklamalarda “sabrımız tükendi” ifadelerini kullanması dikkat çekti.
BBC'nin analizine göre, ABD'nin Avrupa'dan Ortadoğu'ya yaptığı askeri uçak sevkiyatı ve tanker desteği, bölgede daha geniş çaplı bir harekât için hazırlık yapıldığını gösteriyor olabilir.
Fordo ile Karşılaştırılan Diğer Tesis: Natanz
İsrail’in geçmişte hedef aldığı Natanz nükleer tesisinin derinliği yalnızca 20 metreydi. Bu tesiste ciddi yapısal hasarlar oluştuğu ve büyük ölçüde devre dışı kaldığı biliniyor. Fordo ise derinliğiyle, Natanz'dan çok daha zor bir hedef konumunda.
BBC Uzmanlarına Göre Asıl Soru: Fordo Ulaşılamaz Noktada mı?
BBC Verify’a konuşan emekli Koramiral Mark Mellett’e göre, asıl mesele tünellerin ne kadar güçlendirilmiş olduğu:
“İran, bu tür mühimmatların neye karşı etkili olduğunu bilir. Asıl soru, Fordo bu silahlara gerçekten karşı koyabilecek kadar derinde ve korunmuş mu?”
