Türkiye’de cezaevleri alarm veriyor: 299 bin kişilik kapasite, 403 bini aşkın mahkuma yetmiyor. Eğitim durumu, yaş profili ve cezaevi dönüşüm projeleri dikkat çekiyor.
Cezaevlerinde Kapasite Krizi: %34 Aşım
Adalet Bakanlığı'nın 7 Nisan 2025 tarihli verilerine göre, Türkiye’deki 395 ceza infaz kurumunda toplam 403.060 mahkum bulunuyor. Oysa kurumların toplam kapasitesi yalnızca 299.881 kişi. Kapasite, mahkum sayısına göre %34 oranında yetersiz kalıyor.
Mahkum Dağılımı:
Hükümlü: 346.442 kişi
Tutuklu: 56.618 kişi
Cinsiyete Göre:
Erkek: 381.337 (%94,6)
Kadın: 17.712 (%4,4)
Çocuk: 4.011 (%1)
Bu rakamlar, cezaevlerindeki erkek mahkum yoğunluğunu ve kapasite sorununu gözler önüne seriyor.
Cezaevi Türleri: Modernizasyon Sürüyor
Türkiye genelinde mevcut ceza infaz kurumu türleri ve sayıları:
Kapalı Cezaevi: 263
Açık Cezaevi: 98
Çocuk Eğitimevi: 4
Kadın Kapalı Cezaevi: 13
Kadın Açık Cezaevi: 8
Çocuk ve Gençlik Kapalı Cezaevi: 9
Özellikle kapalı cezaevlerinde bulunan mahkum sayısı (308.171 kişi), açık cezaevlerindekinin yaklaşık 3 katı.
Eğitim Durumu: Suçla Eğitim Arasındaki Çarpıcı İlişki
Mahkumların eğitim seviyeleri, sosyal sorunları da gözler önüne seriyor:
İlkokul Mezunu: %23,6
Ortaokul/Dengi: %22,7
Lise/Dengi: %20,9
İlköğretim Mezunu: %18,4
Yüksekokul/Fakülte Mezunu: %6,1
Okuma-Yazma Bilmeyen: %3,5
Yüksek Lisans Mezunu: %0,5
Doktora Mezunu: %0,07
Özellikle ilkokul ve ilköğretim mezunlarının toplam mahkum nüfusunun yaklaşık %42’sini oluşturması, düşük eğitim seviyesinin suç oranları üzerindeki etkisini tartışmaya açıyor.
Mahkumların Yaş Profili: Gençler Ön Planda
Yaş gruplarına göre dağılım ise şöyle:
18-40 yaş: %65,4
40-65 yaş: %32
65 yaş üstü: %1,5
12-18 yaş (çocuk): %1
Özellikle 18-40 yaş arası genç ve orta yaş grubunun suç oranlarındaki ağırlığı dikkat çekiyor.
Ceza İnfaz Sisteminde Yapısal Dönüşüm: 408 Cezaevi Kapatıldı
Türkiye, 2002’den bu yana ceza infaz sisteminde köklü bir reform sürecinden geçiyor:
408 eski cezaevi kapatıldı.
307 yeni cezaevi açılarak 241.216 kişilik yeni kapasite sağlandı.
37 kurumda ek bina çalışmalarıyla 11.892 kişilik ek kapasite eklendi.
Özel sağlık üniteleri açılarak ruhsal rahatsızlığı olan mahkumlara özel hizmet verilmeye başlandı.
